معرفی کتاب
اصغر نصرتی
تاتر معاصر اروپا
نویسنده: نا صر حسینی
نشر نمایش
362 صفحه
كتابی شكیل با طرح‌زیبای روی جلد آن كه به تازگی توسط ناصر حسینی به بازار عرضه شده است، از تازه‌ترین كتاب‌های تاتریست.
این كتاب نخستین جلد از سری شش جلدی تاتر معاصر اروپا خواهد بود كه نویسنده در مقدمه كتاب نوید انتشار جلد‌های بعدی آن را می‌دهد.
كتاب “تاتر معاصر ایران” كه مجموعه یازده مقالهٍ است و برخی از آنها در گذشته در نشریات داخل و خارج از ایران به چاپ رسیده ، تلاشی است از سوی ناصر حسینی برای معروفی تاتر غرب كه خواندن آن می‌تواند برای هر مشتاق آشنایی با بزرگان هنر تاتر همچون بروك، باربا و مولر ضرور و مفید باشد!
جلد نخست این كتاب که در سال گذشته در ایران توسط انتشارات نمایش به بازار عرضه شد، اكنون با تجدید نظر مجدد و افزودن برخی مقاله‌های دیگر به همراه جلد دوم آن در یك كتاب چاپ شده‌است.
حرف‌های اهل تاتر
به كوشش محمود خوشنام
ناشر: انجمن تاتر ایران و آلمان
147 صفحه
كُلن‌ـ‌آلمان
“حرف‌های اهل تاتر” حاصل گزیده‌هایی از مجله رودكی در سال‌های پیش از انقلاب است. گزیده‌های مذكور گفتگوهایی است كه خبرنگار مجله با فعالین و پیشكسوتان تاتری در ایران انجام داده است. كتاب با یك مقاله از انور خامه‌ای كه نوعی جمع‌بندی از پنجاه سال تاتر ایران است، آغاز می‌شود و با یك .گزارش از تاتر لاله‌زار پایان می‌یابد.
در این كتاب با بسیاری از پیشكسوتان تاتر ایران از جمله گرمسیری، فكری، نقشینه، عصمت صفوی، نصیریان، بیژ‌ن مفید، بیضایی انجام گرفته كه تك‌تك این گفتگوها می‌تواند برای اهل تحقیق مفید باشد.
متاسفانه در كتاب تاریخ دقیق تك‌تك گفتگوها و گزارش‌ها ذكر نشده و به همین خاطر استناد به آنها می‌تواند در همان چارچوب تقریبی 1350 تا 1356 باشد كه در مقدمه كتاب آقای خوشنام ذكر كرده است.
تاتر حرفه‌ی من است
ناصر رحمانی‌نژ‌اد
نشر برداشت 7
90 صفحه
كُلن‌ـ‌آلمان
“تاتر حرفه‌ی من است” عنوان كتابی‌ست كه آقای رحمانی‌نژ‌اد به مجموعه پنج سخنرانی خود داده‌است. این كتاب در نوامبر 1998 در شهر كُلن به چاپ رسیده و در برگیرندهٍ مقالات “شراچط لازم برای هنر”، “تاتر و انقلاب”، “در جستجوی معنی تاتر”، “تاتر ایرانیان مقیم لس‌آنجلس” و “آب در خوابگه مورچگان و هنر عوام‌پسند” است.
دو مقاله‌ها نخست كتاب به مساچل داخل كشور و به حال و هوای اول انقلاب مربوط است و آن دو مقاله‌آخر كتاب بحثی پیرامون تاتر خارج از كشور به ویژ‌ه تاتر لس‌آنجلس است.
در مقالهٍ در جستجوی معنی تاتر” بحثی نظری در باب هنر تاتر به میان آمده و سعی دارد در ابتدا معنای هنر تاتر را روشن كند. و سپس در ادامهٍ مقاله به معرفی سه شخصیت مهم و تاثیر‌گذار در ادبیات نمایشی جهان (ایپسن، چخوف و برشت) بپردازد. در معرفی این سه شخصیت همچنین سعی شده كه برخی از ویژ‌گی‌های تاتری آنها را توضیح داده شود. سخنرانی‌های چاپ‌شده در این كتاب ، به غیر از مقالهٍ “در جستجوی معنی تاتر”، همگی پیش از این در مطبوعات مختلف به چاپ رسیده‌اند.
ببرین‌خان و جیران بانو
كامبیز اصانلو
65 صفحه
پاریس‌ـ فرانسه
“ببرین خان و جیران بانو” نمایشنامه‌ای از كامبیز اصانلو است كه به تازگی( زمستان 1377 ) در پاریس به چاپ رسیده است.
موضوع این نمایشنامهٍ تك پرده كه نام دیگر آن “در كابوس‌های ناصرالدین شاه” ذكر شده، بر گرفته از واقعهٍ قتل امیر كبیر است كه در آن سعی شده فراز و فرود این واقعهٍ تاریخی از زبان ناصرالدین شاه، عزت‌الدوله (خواهر شاه)، مهد علیا … بازگویی شود.
در صفحه 12 كتاب از زبان امیر كبیر می‌خوانیم:
“ باید به نیروی ادراك، بنای جهانی نو را، در انداخت و با قدرت بی‌پایان مردم آن بنا را ساخت.” ودر پی این آرزو ناصرالدین‌شاه پاسخ می‌دهد:
” ای امیر، هرچه به تو گفتیم؛ كه آدمیان با افكار باز و آزاد، بسان اسبانِ چموش و بی‌افسارند كه همواره مایلند به چپ و راست، چفتك بیندازند؛ حتی اگر كاه و یونجه شان را هم مرتب پاك كنید باز هم صدای عَر عَرِ اعتراضاتشان همانند كُره خرِ قبرسی، گوش فلك را كر خواهد كرد.”
در پایان كتاب نویسنده نوید انتشار پنج كتاب دیگر را می‌دهد كه امیدواریم به زودی همگی آنها به بازار عرضه شوند.
3 نمایشنامه
سیروس سیف
انتشارات خاوران
پاریس، پاییز 1377
این كتاب همانطور كه از نامش درك می‌شود در برگیرندهٍ سه نمایشنامه است كه نمایشنامه نخست ، آرمانشهر، مُهر و نشان زمان حكومت شاه و آن دو دیگر، “حكایت ایران خانم و شوهرش” و “علی‌آقا” از زمان و وقایع سرنوشت دوران انقلاب سخن به میان آورده است.
نمایشنامه آرمانشهر با چهار شخصیت و در سه تابلو با فضایی وهم‌انگیز و لحظاتی ابزورد حكایت نویسنده‌ای است كه عاقبتش مرگ است و اما این انتهای كار نیست، بلكه ابتدا و شایدم تسلسلی است كه همواره گریبان نویسندهٍ بعدی را نیز می‌گیرد و “بازی” از نوع شروع می‌شود.
“حكایت ایران خانم” با پنج شخصیت و در چهار تابلو است، داستان مردی خسته از آنچه بر سرش آمده است كه درمانده در كشوری غریب در نزد یكی از پسرانش به سر می‌برد.
انقلاب با طوفان حواددثش او را نیز بسان بسیاری با مشكلاتی روبرو كرده كه ناگزیر ترك كشورش را كرده است. اما عاقبت باز تنها چاره را در برگشتن به كشورش می‌بیند!
علی آقا سومین و آخرین نمایشنامه این كتاب است. این نمایشنامه در سه تابلو با سه شخصیت نوشته شده است. در اینجا نیز تحولات پیش و پس انقلاب دستمایه نمایشنامه قرار گرفته شده است. به نوعی سعس شده در این نمایشنامه برخی از نیروهای فعال در انقلاب مذهبی ایران به شكلی سمبولیك معرفی می‌شوند. مشكلات خصوصی و سیاسی و اقتصادی در هم می‌تنند. مسجد و محل كاسبی (بازار) مكان‌های تعیین‌كننده حوادث بزرگ كشور هستند. شخصیت‌های مطرح شده در نمایشنامه همگی {علی} نام دارند و چندان تفاوتی نیز بایكدیگر در عرصه فرهنگی و اجتماعی ندارند.
