آرشیو تاتر برونمرزی ایرانیان ۲۲
پیش به سوی تکمیل آرشیو تاتر
فستیوال تاتر هامبورگ و رامین یزدانی
پیش از این در بارهی فستیوالهای تاتر برونمرزی ایرانیان نوشته بودم. علاقمندان میتوانند به این نوشته به آدرس /آرشیو-تاتر-برونمرزی-۱۱/ مراجعه کنند. اما در اینجا مایلم، به خاطر مطالبی که آقای رامین یزدانی به تازهگی برایم ارسال کرده اند، به طور جداگانه نگاهی به فستیوال تاتر هامبورگ داشته باشم.
فستیوال تاتر هامبورگ برای نخستین بار در سال ۱۹۹۶ شکل گرفت. این تلاش را پیش از همه مدیون رامین یزدانی و در پی آن ایرج زهری هستیم. رامین یزدانی را در دومین فستیوال تاتر کلن دیدم و در آن زمان او به عنوان گزارشگر و یا منتقد تاتر از سوی یا برای آرش، مجله ای که در پاریس به همت پرویز قلیجخانی چاپ میشد، حضور داشت. شاید نخستین گزارش از فستیوال تاتر کلن به همت او نوشته و منعکس شد. شاید در پی این حضور و تاثیرپذیری عاطفی و هنری یزدانی هم به فکر برگزاری فستیوالی در هامبورگ افتاد. این فستیوال هفت سال دوام آورد و بعد شمع آن متاسفانه خاموش گشت.البته هفتیمین سال برپایی این فستیوال ۳ سال بعد، یعنی در سال ۲۰۰۴ برپاشد.
رامین یزدانی بعدها کار تاتر ایرانی را چه در قامت بازیگر و چه در قامت کارگردان و مدیر فستیوال رها کرد و جذب تاتر و سینمای کشور میزبان (آلمان) شد و اکنون چنیدن و. چند سال است که در این عرصه و عمدتا به عنوان بازیگری مشغول است.
فستیوال هامبورگ از همان ابتدا با مخالفان و چه بسا با دشمنیهای جدی و پنهان روبرو شد و چه بسا جنگ حیدری – نعمتی سختی را سبب شد. جنگ چنان مغلوبه شد که حتی تبلیغ فستیوال هامبورگ در کتاب نمایش (به سردبیری نگارنده) یکی از گناهان نابخشودنی من محسوب شد و دشمنی تا به قعر سفلی کشید!
فستیوال هامبورگ هم توانست برخی سلیقه ها و انگیزه ها را دامن بزند و سبب ایجاد گروههای تاتری تازه ای شود از همه مهمتر طرح جالبی هم با عنوان «صحنهی آزاد» را بر پا کند که البته و متاسفانه از آن جوانهای تازه در عرصهی تاتر ایجاد نشد. نمایشهای دعوت شده در اصل و عمدتا همانهایی بودند که با چند ماه تاخیر در فستیوال تاتر کلن به روی صحنه میرفتند.فستیوال البته در پوستر و بولتن یا دفترچه از سلیقهی چندان خوبی برخوردار نبود، اما در آن دوره شمعی بود برای علاقمندان تاتر.
در این فستیوال دو چهره از قدیمی پا به عرصهی تاتر برونمرزی گذاردند که بعدها با خاموشی فستیوال تاتر هامبورگ، آنها نیز متاسفانه این عرصه را ترک کردند. یکی از اینها «سیروس افهمی» بود و دیگری «قدرتالله شروین» بود. این هر دو در نمایش «حاکمان شهر شب» در کنار هم بازی داشتند و شروین در نمایش «چشم در برابر چشم» اثر ساعدی با رامین یزدانی در نقش حاکم همبازی بود. با هر دوی اینها نگارنده گفتگوهای مفصلی دارد که شاید عمری ماند و زمانی و آنها را منعکس کردم. عمده شهرت سیروس افهمی مدیون سریال پهلوان نایب بود. اما شروین بنا به گفتهی خویش، در مصاحبه با نگارنده، بیشتر در تاتر اصفهان فعالیت داشت. گفته میشود شروین بعدها راهی آمریکا شد و تا آخر عمر در آنجا ماندگار شد. از آقای یزدانی شنیدم که متاسفانه شروین سه هفته پیش ما را ترک گفته است.
دیگر رخداد فرهنگی فستیوال هامبورگ شکل گیری جشنواره تاتر پاریس بود که خود باز برآمده از یک مرافعه شکل گرفت! حکایت آن بماند به وقت بررسی فستیوال پاریس.
حالا آقای رامین یزدانی به درخواست من پاسخ مثبت داده و بخش عمده اطلاعات فستیوال تاتر هامبورگ را در اختیار من قرار داده است که از ایشان در همین جا سپاسگزارم.
اصغر نصرتی (چهره)
۱۸ یونی۲۰۲۲