پیام رنه ماهئو (۱۹۶۶)
مدیرکل یونسکو
روی این صحنه، جایی مانند هر صحنه‌ی دیگر، جایی که هیچ چیز واقعی نیست، همه چیز سرشار از معناست، همه چیز، چه باورپذیر و چه پوچ، چون هیچ‌کدام حقیقت ندارند، به طرز شگفت‌انگیزی ممکن هستند. اینجا که همه جا هست، این شب که بی‌زمان است، تمام دنیا و تمام داستان دیروز و فردا، از اکنون و از هرگز، برای کاوش خیال‌پردازانه در برابر ما قرار گرفته‌اند.
بگذارید تئاتر را به عنوان مایه‌ی رویاهای همه‌ی انسان‌ها ستایش کنم.
عمل معجزه‌آسا، تصویر غیرواقعی، اکنون برای لذت چشم و گوش ما، عملی از تخیل در شرف ظهور است که قلب‌های متعالی ما را تسخیر خواهد کرد. چه قدرتی در این عمل نهفته است! نیروی کمدی، وحشت تراژدی، رنج درام، طلسمی فوری را تحمیل می‌کنند، توهمی که به اجرا در می‌آید، باور می‌طلبد. تئاتر اجرایی برای مشاهده نیست: تجربه‌ای مشترک است، یا هیچ نیست.
تئاتر به ما یادآوری می‌کند که انسان همان عمل است و عمل همان ایمان.
چه قدرتی نیز در این پیوند و اتحاد که بدین ترتیب میان انسان‌ها برقرار می‌شود، نهفته است، پیوندی که از تقسیم‌بندی‌ها و مرزهای طبیعت و جامعه و حتی فرهنگ فراتر می‌رود. برخلاف سایر اجتماعات، تماشاگران تئاتر مجموعه‌ای از افراد منزوی نیستند؛ بلکه اجتماعی هستند که در جستجوی روح خود هستند و گهگاه آن را هرگز فراموش نمی‌کنند.
در حالی که نمایش روی صحنه است، برادری انسانی تماشاگران را به وجد می‌آورد.
همچنین قدرت کلام – که برای تئاتر ضروری است.
گفتار، یعنی اندیشه. این کلمات، که از صداها و ویژگی‌های رسا استفاده می‌کنند تا ما را قادر سازند به اسرار عمیق خود بنگریم؛ کلماتی که در قالب‌های زنده، شکننده و دوست‌داشتنی تجسم می‌یابند و آنها را از میان کشمکش‌ها، وسوسه‌ها، اختلافات و دام‌ها به اوج یا خاموشی باشکوه، رقت‌انگیز یا مضحک، چه عشق باشد چه مرگ، چه گروتسک یا باشکوه، هدایت می‌کنند؛ معنای آنها مرا فراتر از آنچه می‌بینم می‌برد. از طریق آنها باورهایم برایم روشن می‌شود و آنها را ارزیابی می‌کنم. بدین ترتیب است که این تالار توهمات را با درکی از واقعیت که می‌توانم در زندگی خود به کار ببرم، ترک خواهم کرد.
اسیر طلسم تئاتر، من از آزمونی عبور کرده‌ام. طلسم تئاتر دروغ‌ها خطاهای مرا روشن می‌کنند؛ و خودِ تئاتر مرا از جادوگریِ خود می‌رهاند. این تطهیر است. نامش تزکیه است.
به مناسبت پنجمین روز جهانی تئاتر، یونسکو، سازمان آموزشی، علمی و فرهنگی ملل متحد، مفتخر است که به عظمت، جهان‌شمولی و جوانی ابدی تئاتر ادای احترام کند. از طرف این سازمان، مایلم مراتب قدردانی عموم را به شما نویسندگان، بازیگران، تهیه‌کنندگان، و همه شما که با هنر خود، شعر صحنه را می‌آفرینید، ابلاغ کنم. باشد که شما، به سهم خود، همیشه شایسته محبت و احترام عموم باشید، باشد که هرگز شأن هنر خود را فراموش نکنید، شما که قدرت هولناکی دارید تا مردان را به خنده و گریه وادارید.
